İMPLANTOLOJİ ( DİŞ EKME )
İmplant Nedir?
Kayıp diş köklerinin yerini alabilecek materyallere implant denir. İmplantlar, kuron, köprü veya protezlerin desteklenmesinde kullanılır. Çene kemiğine cerrahi olarak yerleştirilirler. Eksik dişlerin tamamlanması için kullanılan diğer metotlara göre implantlar genellikle daha güvenilir ve doğaldır.
Eksik dişleri bulunan kişilerin genel sağlıkları yetersiz beslenmeye bağlı olarak etkilenebilir. Eksik dişlerin bulunmasından ötürü bu kişiler iyi bir şekilde çiğneme yapamaz ve her tip yiyeceği yiyemezler. Aynı zamanda diş kaybı kapanışın değişmesine neden olur ve bu da temporomandibular eklem denen çene ekleminde sorunlara neden olur. Diş kaybı nedeniyle oluşabilen konuşma bozuklukları sonucu kişilerin kendilerine olan güvenleri de etkilenir.
İmplantlar titanyumdan yapılan, küçük silindir şeklinde ve vidaya benzer görünümdeki materyallerdir.Metal bir boyun olan abutment, implantın çene kemiğine yerleştirilmesinden sonra implanta vidalanır. Abutment kuron, köprü ya da protez için altyapı oluşturur.
Osseointegrasyon işlemi ise tüm implantların başarısında belirleyici etki gösterir. Bu işlemde çene kemiği implant ile kaynaşır. Çene kemiği titanyumu vücudun bir parçası gibi algıladığı için implantlar titanyumdan yapılmaktadır.
Başarı
Mevcut araştırmalar kök şeklindeki implantların cerrahi olarak yerleştirilmesinde zaman içinde %90 başarı sağlandığını ortaya koymaktadır. Bu tip implantlar başarısız olursa bu cerrahi işlemden sonraki ilk bir yıl içerisinde ortaya çıkmaktadır. Bu süreden sonra her yıl implant başarısızlık oranı %1’e düşmektedir.
Her yıl sadece Amerika’da 300.000 ile 400.000 arasında implant yerleştirilmektedir.
İmplant Uygulamasının Avantajları Nelerdir?
- Daha sağlıklı ve estetik diş görünümü kazanılır.
- Daha iyi çiğneme ve her istediğini yiyebilmeye kavuşulur.
- Özgüvenin kazanılmasıyla daha mutlu bir sosyal hayata kavuşulur.
- Her şeyi yiyebilmeye bağlı olarak daha sağlıklı ve dengeli beslenmeye geçilir.
- İmplant uygulaması rahat, sağlam ve güvenilir bir tedavidir. İmplant üzerine yapılan protezler, gerçek dişlerin yerini alırken doğal bir yapı oluşturmaktadır.
- Eksik dişlerin tamamlanması sırasında, sağlıklı dişlere dokunulmamakta, sağlıklı dişlerde kesilip küçültme işlemi yapılmamaktadırmemektedir.Tüm protezlere oranla çok daha uzun ömürlüdür
- Hissettirdiği güven sayesinde diş eksikliğinin olumsuz psikolojik etkilerini de ortadan kaldırmaktadır.
Vücudun İmplantları Reddetme İhtimali Nedir?
İmplantların organizmaya herhangi bir yan etkisi olmayacak maddelerden yapılmıştır ve yıllardır süre gelen araştırmalara tabi tutulmuştur. Bu maddeler herhangi bir canlı bir organizmanın parçası değildir. Vücudun bunlara karşı antijen salgılayıp kalp ve böbrek naklinde gözlemlendiği gibi reddetmesi durumu söz konusu bile değildir.
İmplant ve Alternatif Tekniklerin Karşılaştırılması
İmplantların birçok avantajı bulunmaktadır. Öncelikle alternatifleri ile karşılaştırıldığında çok daha rahat hissedilmesini sağlamaktadırlar. Doğal dişlerinize benzemektedirler çünkü çene kemiğinize yerleştirilirler. Kendinize güvenmenize yardımcı olurlar çünkü protezinizin kayma, tıkırdama ya da çıkma gibi bir ihtimali yoktur. Çiğneme konusunda klasik protezlerle karşılaştırıldıklarında daha iyi oldukları açıktır. Klasik bir üst tam protez kullanan hastada üst damak tam olarak kapatılacağı için tat almada azalma gerçekleşir. İmplant üstü protezde ise böyle bir problem ile karşılaşmazsınız.
Kimler İmplant Adayıdır?
Eksik dişiniz ya da dişleriniz mevcutsa, genel sağlığınız iyi durumda ise, sağlıklı dişetleriniz varsa ve çene kemiğinizde implantları destekleyebilecek oranda kemik mevcutsa, implant adayısınız demektir. Çene kemiğinizde kemik kaybı mevcut olsa bile implant adayı olmanız mümkün olabilir. Ancak öncelikle kemik özel bazı işlemler ile yeniden yapılandırılmalıdır. İmplant yapılmış olan dişleriniz ve çevre dokularının çok iyi bakılması gerekmektedir. Bunun için dişlerin fırçalanması ve diş ipi kullanımının yanında düzenli diş hekimi kontrollerinin yapılması yeterlidir.
Kemik gelişimi tamamlanmamış olan genç hastalar, hamile kadınlar, çok miktarda sigara kullanan kişiler (sigara kullanımı ağız içindeki iyileşmeyi baskılar ve implant başarısının düşmesine neden olabilir), alkol ya da uyuşturucu madde bağımlıları, baş ve boyun bölgesine yüksek dozda radyoterapi uygulanmış kişiler implant için uygun adaylar değildir. Aynı zamanda bağ dokusu hastalıkları, hemofili ve önemli immun yetersizlikleri gibi kronik hastalıkları ya da sistemik problemleri bulunan kişiler implant için iyi bir aday değildir. Ancak durumlarının derece ve ciddiyetine bağlı olarak implant yerleştirilebilmeleri mümkün olabilir. Kortikosteroid ya da immun sistemi baskılayıcı ilaç kullanan kişiler ve ciddi boyutta diş sıkma ve gıcırdatma alışkanlığı olan kişilere ( implant üzerine aşırı yük geleceği için) başarı riski yüksek olduğundan implant önerilmemektedir.
Diş hekiminiz durumunuzu değerlendirerek, iyi bir implant adayı olup olmadığınıza karar verecektir.
İMPLANTLARIN YERLEŞTİRİLMESİ
Cerrahi Safhası
Cerrahi müdahaleden önce antibiyotik ve ağrı kesici almalısınız. İşlem sırasında sınırlı uyuşturma uygulanmaktadır. Öncelikle, kemiği açığa çıkarmak için dişetinde bir insizyon yapılır. Eğer iltahaplı dokular varsa ya da dişler çekilmişse bu bölümler özel bir teknikle temizlenir, dezenfekte edilir ve dokunun kendini yenileme kapasitesi artırılır. Sonra kemikte implant için yer hazırlanır. İmplant yerine yerleştirildikten sonra dişeti kapatılarak dikişler atılır. İmplantların olması gerektiği yerde olup olmadığını kontrol etmek için işlem sonrasında röntgen ve ya tercihen 3 boyutlu görüntüleme alınır. Yerleştirilecek implantların sayısı ve kemik greftinin yerleştirilip yerleştirilmemesine göre işlem için gereken süre değişir. Çoğunlukla implantın yerleştirilmesi için tecrübeli bir hekime 30-40 dakika yeterlidir.
İmplantlar ön bölgeye yerleştirildiyse geçici protez ya da köprüler kullanılarak görüntü korunur. Geçici protez için cerrahi işlemden önceden seçenekler değerlendirilmelidir.
Cerrahi işlemden sonra antibiyotik ve ağrı kesici kullanılması gerekir. Tükürmemeli, pipetle emmemeli ve sigara içmemelisiniz. Bu hareketler, kan pıhtısının bozulması sonucu iyileşmenin yavaşlamasına neden olur. Dişeti dokularının yaralanmasına engel olmak için sadece yumuşak yiyecekler yenmelidir. İmplant yapılan alan bir ya da iki hafta boyunca temizlenmemelidir. Ancak ağzın diğer bölgelerindeki dişler fırçalanarak, ameliyat sahası için de diş hekiminizin önereceği antibakteriyel gargara kullanılarak bölge olabildiğince temiz tutulmalıdır
İmplant çene kemiğine yerleştirildikten sonra, implantın kemiğe entegre olması için birkaç ay beklemek gerekmektedir. Bu süre genellikle alt çene için 1.5 ay kadarken , üst çene için 2.5 ay kadardır.
Genellikle implantın üst kısmı dişetinin altında bulunur. Birkaç ay bekledikten sonra implantın üstüne dişetine doğal bir form kazandıracak olan dişeti şekillendirici başlıkları takılır.
Bazen (özellikle dişler çekildiği anda yapılan implant uygulamalarında )implantların iyileşme başlıkları implant uygulandığı seansta takılır.Buna tek aşamalı implant uygulama tekniği denir.
İmplantlar için nadiren kemiğe başarılı biçimde entegre olamama riski vardır. Bu durumda implantlar çıkartılarak, anında daha geniş olanları ile değiştirilir ,ya da implantlar yerleştirilmeden birkaç ay bölgenin iyileşmesi beklenir.
Restorasyon
Dişeti şekillendirici yerleştirildikten 2-3 gün sonra protez işlemlerine başlanabilir.
İmplant Başarısızlıkları
İmplant cerrahisinde başarı şansı %90’dan fazladır. Cerrahi sırasında travma, implant çevresinde enfeksiyon, sigara kullanımı gibi kemik ve dişetine kan akışını engelleyerek implantın kemik çevresine entegrasyonunu azaltacak durumlar, implantın başarı şansını etkileyebilir. Aynı zamanda sağlıklı kemiğin yetersizliği de implantın entegre olamamasına neden olabilir. Yeterli kemik bulunmadığı durumlarda, implantlar hareketsiz kalamadığı için kemikle entegrasyon gerçekleşemez.
İmplant Destekli Protezler Nedir?
İmplant destekli protezler, implant üzerine yerleştirilen ve implantlar tarafından desteklenen protezlerdir.
Hiç dişi bulunmayan ancak yeterli kemik seviyesine sahip olan kişilerde implant destekli protezler kullanılabilir. İmplant destekli protez implantlar üzerine yerleştirilirken, klasik protezler dişeti üzerine yerleştirilir ve bu nedenle ağızda sabit kalmaları daha kısıtlıdır.
İmplant destekli protezlerin implantlar üzerine yerleştirilebilecekleri özel ataşmanları bulunmaktadır. İmplant destekli protezlerin takılıp çıkarılması da oldukça kolaydır. Ancak aynı zamanda kuron ve köprü gibi sabit kullanılan protezlerin yapılması da mümkündür. Diş hekiminiz size en uygun olan tipteki protezi önerecektir.
İMPLANT DESTEKLİ PROTEZ ÇEŞİTLERİ
İki tip implant destekli protez vardır. Barlı ve ball ataşmanlı protezler olarak adlandırılırlar. İkisinde de protezin altyapısı akriliktir. Barlı protezler en az üç implant gerektirirken, ball ataşmanlı protezler için iki implant yeterlidir.
- Barlı Protezler
Öncelikle 2-5 implant yerleştirilir. Sonra çene kemiği kıvrımını takip eden ince bir metal bar bu implantların üzerine yerleştirilir. Klips ya da başka tipteki ara parçalar bar, protez ya da her ikisine birden yerleştirilir. Protez barın üzerine uygun şekilde yerleştirilir ve klips ile yerine oturtulur.
- Ball Ataşmanlı Protezler
Çene kemiğine yerleştirilen her implant üzerine metal ataşman oturtularak, protez içindeki başka bir ataşmana yerleştirilir. Birçok vakada implant üzerindeki ataşmanlar küre şeklindedir (“erkek” ataşmanlar) ve protez içindeki yuval arına (“dişi” ataşmanlar) yerleşirler
İmplant Destekli Protezinizden Ne Bekleyebilirsiniz?
Klasik proteze göre implant üstü protezler çok daha hareketsizdir. Konuşurken çok daha rahat edersiniz ve protezinizin bollaşma ya da ağzınızdan çıkması gibi durumlardan dolayı endişe etmenize gerek kalmaz. İmplant destekli protez kullanmadan önce yiyemediğiniz yiyecekleri yemeye başlayabilirsiniz ancak protezin zarar görmemesi için çok sert ve yapışkan gıdalardan uzak durmalısınız.
Üst çenenizde bir implant destekli proteziniz mevcutsa, klasik proteze göre daha doğal hissedersiniz, çünkü implant destekli protez üst damağınızı örtmeyecek şekilde hazırlanır
İmplant Destekli Protezlerin Bakımı
Protez günde en az iki kez çıkarılarak temizlenmelidir. Aynı zamanda implant çevresi ve ataşmanlar da dikkatlice temizlenmelidir.
Protezin her parçası sağlam olup olmadıklarının görülmesi için diş hekiminiz tarafından test edilir. Protez sabit olsa da çiğneme esnasında hafifçe kayabilir. Bu hafif hareket nedeni ile protez dişetlerine sürtünerek hassas noktaların oluşmasına neden olabilir. Diş hekiminiz bu ziyaretlerde dişetlerinizi ve aynı zamanda kapanışınızı (üst ve alt dişlerinizin karşı karşıya gelmesi) kontrol eder.
Barlı protez üzerindeki klips ya da diğer ataşmanlar genellikle her 6-12 ayda bir değiştirilir, çünkü plastikten yapılırlar ve sürekli olarak kullanıldıklarından yıpranırlar.
İMPLANT DESTEKLİ KRON VE KÖPRÜLER
İmplant destekli kuron ve köprüler, doğal dişler yerine implantlardan destek alırlar. Çoğunlukla, her kayıp dişe karşılık bir implant yerleştirilir ve kuronlar tek parça olacak şekilde birbirine bağlanır.
Nerelerde Kullanılır?
Bir veya birden fazla diş eksikliği varsa implant destekli kron ve köprüler kullanılabilir.
Doğal dişler ve çevre dişeti dokuları sağlıklıysa, implant doğal dişin yanına yerleştirilebilir.
Bir implant destekli köprü şu bölümlerden oluşur:
- Çene kemiğine yerleştirilen implant, titanyumdan imal edilir.
- İmplantı destekleyecek yeterli çene kemiği mevcutsa ve boş alan sinire ya da sinüs boşluğuna çok yakın değilse her kayıp diş yerine bir implant yapılabilir. Yeterli kemik mevcut değilse, boşluk sinire ya da sinüse yakınsa, bir ya da iki dişlik boş alan bırakılır.
- Silindir şeklindeki abutmentlar titanyum, altın ya da porselenden imal edilir. İmplant üzerine vidalanırlar. Geçmişte yapıştırıcı yardımıyla implanta yerleştirilen abutmentlar günümüzde implanta vidalanır.
- Restorasyon ( dişe benzeyen bölüm) metal altyapılı porselen kuronların birbirine bağlanarak oluşturduğu köprü şeklindedir.
Restorasyon Bölümü
Farklı türde implant destekli köprüler mevcuttur. Bazı tipler yapıştırılarak, bazıları vidalanarak, bir bölümü ise direkt olarak abutmenta ya da implanta tutturulur. Diş hekiminiz sizin için en iyisinin hangisi olduğunu belirleyecektir.
Eğer vida tutuculu köprü kullanılırsa, ilk basamak iyileşme başlığının çıkarılıp yerine daimi abutment yerleştirilmesidir.
Ağzınızın modelinin oluşturulabilmesi için bir ölçü alınır.
Bir sonraki randevuda porselen köprüyü destekleyecek olan metal altyapının provası yapılır. Metal altyapı uygun ise, porselen üst yapı laboratuarda hazırlanır. Sonra ağız içinde prova edilerek istenen şekil, boyut ve renk oluşturularak, köprü vidalanır ya da yapıştırılır.
İmplant Destekli Köprünüzün Bakımı
Köprü ve dişeti arasında kalan alanı diş hekiminizin önerdiği şekilde temizlemelisiniz. Bu tip temizlik için özel olan bir diş ipi ya da küçük diş arası fırçası kullanılabilir.
İlk yıl içinde her 3-4 ayda bir kontrol için diş hekiminizi ziyaret etmelisiniz.